|
`vinc yvelaferSi eTanxmeba saRmrTo werils, igi qristiania, xolo vinc ar eTanxmeba saRmrTo werils, is Sors damdgara WeSmaritebisagan~. wmida ioane oqropiri gakveTili 1 biblia aris wigni yvelasaTvis ,,biblia seriozulad ar unda miiRo!~ - ganacxada erTxel erT-erTi institutis maswavlebelma leqciis dros. `Tqven wagikiTxiaT odesme biblia?~ - hkiTxes mas darbazidan. maswavleblisaTvis SekiTxva moulodneli iyo da man aRiara, rom es wigni arasodes gadauSlia. igi mixvda, rom ar SeiZleba ase gadaWriT gamoTqva azri wignis Sesaxeb, romelsac savsebiT ar icnob. maswavlebelma gadawyvita bibliis wakiTxva, raTa warmodgena hqonoda masze. biblia aris wigni, romelic unda waikiTxo biblia, romelic 66 nawilisagan Sedgeba, warmoadgens wignTa krebuls, romelmac udidesi zegavlena moaxdina kacobriobis istoriaze. WeSmaritad, misi gavlenis Sedegad iqmneboda saxviTi xelovnebis, literaturis da musikis msoflio Sedevrebi. man arsebiTi zegavlena moaxdina samarTalmcodneobaze. biblias ganadidebdnen misi literaturuli stilis gamo, da mecnierebisa da xelovnebis mravalma warmomadgenelma maRali Sefaseba misca mas. cnobilma rusma kritikosma v. g. belinskim mis Sesaxeb Tqva: `arsebobs wigni, romelSic yvelaferi naTqvamia, yvelaferi mogvarebulia, ris Semdegac eWvi araferSi Segepareba, ukvdavi, wmida wigni, maradiuli WeSmaritebis, maradiuli sicocxlis wigni – saxareba. kacobriobis mTeli progresi, yvela warmateba mecnierebaSi, filosofiaSi, am RvTiuri wignis saidumlos siRrmeSi mdgomareobs~ (`rCeulni~, t.1, gv.408). udides poets a.s. puSkins ekuTvnis Semdegi SesaniSnavi sityvebi: `arsebobs wigni, romelSic TiToeuli sityva ganmartebulia, axsnilia, naqadagebia dedamiwis yvela kuTxeSi, esadageba yvela cxovrebiseul situacias da msoflio movlenas... am wigns saxareba hqvia da iseTia misi marad axali mSveniereba, rom Tu Cven, sasowarkveTilebaSi myofni, SemTxveviT gadavSliT mas, maSin ukve aRar ZalgviZs SevewinaaRmdegoT mis tkbil mizidulobas... biblia msoflio wignia... ai erTaderTi wigni wuTisofelSi: masSi yvelaferia~. mravali wlis manZilze biblia cvlida adamianTa cxovrebas maTi socialuri statusis miuxedavad. mraval mkiTxvelSi gamoiwvia man gasaocari erTguleba. zogierTebi safrTxeSi igdebdnen Tavs mxolod imisaTvis, rom waekiTxaT igi. amave dros arsebobs skeptikuri damokidebuleba am wignis mimarT. arseboben adamianebi, romelTac wm. werilis Sesaxeb CamouyalibdaT garkveuli Sexeduleba, Tumca Tavad maT arasodes waukiTxavT igi. isini aRiareben mis literaturul da istoriul faseulobas, da xSirad kiTxuloben: aqtualuria Tu ara es wigni Tanamedrove samyarosTvis, igi xom aTasi wlis ukan aris dawerili? Cven informaciisa da progresis saukuneSi vcxovrobT. Cvens gankargulebaSia axalT-axali cnobebi mecnierebaSi da teqnikaSi mimdinare movlenebisa da miRwevebis Sesaxeb. Cven SegviZlia kvalificiuri rCeva miviRoT Tanamedrove cxovrebis praqtikulad yvela problemasTan dakavSirebiT. SeiZleba Tu ara biblia Seicavdes informacias, romelic namdvilad sasargebloa dRes? am kiTxvas rom upasuxoT, saWiroa Tavad SeiswavloT wm. werili da darwmundeT, rom es namdvilad araCveulebrivi wignia! biblia cocxali wignia ramdenjer ecadnen mis ganadgurebas! ramdeni kritikosi aumxedrda am wigns. magram wm. werili dResac agrZelebs arsebobas da mis mimarT interesi sul ufro izrdeba. im wignTa Soris, romelTac yvelaze metad kiTxuloben msoflioSi, biblia pirvel adgilzea. mefeebi, dedoflebi, prezidentebi _ yvelani RvTis sityvaze deben fics. mainc ra dgas bibliis aSkara Zalis ukan? wm. werili cocxalia imitom, rom misi meSveobiT adamianTa gulebze moqmedebs RvTis sulis, am wignis RvTiuri avtoris, Zala: `mTeli werili RvTivsulieria~ (2timoTe 3:16). amitomac bibliis sityvebi umoqmedod ar rCeba: `aseTi iqneba Cemi sityva, romelic gamodis Cemi piridan; ar damibrundeba carieli, radgan moimoqmedebs imas, rac me mwadda, da warmateba eqneba imaSi, risTvisac me mivavline~ _ ambobs ufali (esaia 55:11). profesor-biologi, romelsac xelSi patara Tesli eWira, studentebs eubneboda: `es Tesli safuZvlianad aris Seswavlili, misi Semadgenloba garkveulia da misi Tvisebebi CvenTvis kargad aris cnobili. magram igi rom xelovnurad SevqmnaT ar aRmocendeba. elementebi, romlisganac is Sedgeba, ubralod daiSleba niadagSi da amiT damTavrdeba yvelaferi. Tu miwaSi namdvil Tesls CavagdebT, igi ar daiSleba, rogorc xelovnuri, ar Seereva niadags da ukvalod ar gaqreba. igi aRmocendeba, gaikeTebs Reros da yvavils. amis mizezi erTia: namdvil TeslSi arsebobs mecnierulad ganusazRvreli sicocxlis principi, romelic masSi mxolod Semoqmeds SeeZlo Caedo~. es marTebulia bibliasTan dakavSirebiTac. garegnulad igi sxva danarCen wignebs hgavs, magram mxolod masSia dafaruli auxsneli, saocari da diadi Zala, romelic adamianTa cxovrebaSi keTilnayofier Sedegebs iwvevs. msoflioSi arcerT sxva literaturul nawarmoebs, raoden genialuradac ar unda iyos dawerili, ar ZaluZs msgavsi ramis moxdena. biblias ki, sadac ar unda moxvdes igi, yvelgan macocxlebeli Zala moaqvs, romelsac ZaluZs Secvalos, gardaqmnas adamianTa xasiaTi, Zala misces sustebs, simamace daCagrulebs da imedi _ momakvdavebs. loTs saRad moazrovne adamianad da mosiyvarule mamad aqcevs, narkomans aTavisuflebs narkotikebze damokidebulebisagan. biblia manugeSebeli wignia am mSvenieri wignis Sinaarsi xelmisawvdomi da gasagebia sazogadoebis yvela fenis warmomadgenlisaTvis. patara bavSvs biblia eubneba: `amaTnairebisaa caTa sasufeveli~ (maTe 19:14). axalgazrda adamianebs siymawvilis wlebSi brZnuli rCevebiT mimarTavs: `gaxsovdes Seni gamCeni Seni siWabukis dReebSi~ (eklesiaste 12:1). moxucebulobis asakSi mas sixaruli moaqvs gamamxnevebeli sityvebiT: `Tqvens siberemde me igive var, da Tqvens WaRaramde gzidavT Tqven. me Sevqmeni da me vitvirTav; me vzidav da me gadavarCen~ (esaia 46:4). cxovrebiseuli sazrunaviT damZimebulebs igi urCevs: `Tqveni yvela sazrunavi mas miandeT, radgan is zrunavs Tqvenze~ (1petre 5:7). cxovrebisagan daRlil, gulgatexil adamianebs igi mouwodebs: `modiT CemTan... da me mogasvenebT Tqven~ (maTe 11:28). biblia wignia, romelsac SeiZleba endo cnobili ingliseli swavluli isaak niutoni werda: `bibliaSi utyuarobis gacilebiT met niSans vxedav, vidre romelime saero istoriul naSromSi~. amrigad, SeiZleba Tu ara endo am wigns, biblias? aris Tu ara moTxrobili masSi realur adamianebze, adgilebze, romlebic namdvilad arsebobda da movlenebze, romlebic marTla moxda? Tu asea, maSin unda iyos mtkicebani imisa, rom igi daiwera yuradRebiani, sindisieri adamianebis mier. aseTi mtkicebani namdvilad arsebobs. bevri maTgani napovnia arqeologiuri gaTxrebis Sedegad, magram ufro mets Seicavs TviT wigni. XIX saukunemde, bibliuri moTxrobebis garda, cota ram iyo cnobili Zveli drois Sesaxeb. TiTqos istoria samudamod dafarulia egviptur ieroglifebSi _ ucnaur naxat-warwerebSi, radgan arc egvipteSi da arc mTel msoflioSi ar arsebobda adamiani, romelic SeZlebda maT gaSifrvas. 1798 wels napoleonma gailaSqra egvipteze. frangi mxedarTmTavari 38 aTasi meomriT gaemarTa da Tan asi mxatvari, lingvisti da swavluli gaiyola, raTa isini daxmarebodnen mas am idumalebiT moculi qveynis istoriis ukeT gagebaSi. yvelgan Canda warsulis nakvalevi _ ucnauri warwerebi, romlebiTac Zeglebi da taZarTa kedlebi iyo moxatuli. napoleonsa da mis swavlulebs ainteresebdaT, ra saxis uwyebas Seicavda es gamosaxulebebi. erTi wliT gvian, 1799 wels gakeTda erT-erTi yvelaze mniSvnelovani aRmoCena. napoleonis erT-erTma jariskacma aRmoaCina ucnauri Savi qva, simaRliT metrze odnav meti da sifarTiT naxevari metri. am qvam SemdgomSi saSualeba misca mkvlevarebs amoecnoT saukuneebis manZilze dafaruli ieroglifebis saidumlo. es qva, romelic cnobilia saxelwodebiT `rozetis qva~, amJamad inaxeba britaneTis muzeumSi londonSi. am qvis filaze, romelic qalaq rozetis axlos nilosis deltaSi aRmoaCines, gamosaxuli iyo Zveli dadgenileba sam sxvadasxva enaze: Zvelegviptur, sasaubro egviptur da berZnul enebze. swavlulebma advilad waikiTxes berZnuli warwera, magram ieroglifebTan dakavSirebiT siZneleebi SeeqmnaT. mxolod 1822 wels gamoCenilma frangma swavlulma, egviptologma, Jan fransua Sampolonma SeZlo rozetis qvis ieroglifebis gaSifrva. man daadgina, rom samive warwera identuria. da maSin msoflios swavlulebs Zveli egviptis istoriis auracxeli simdidre gadaeSalaT. maT daadastures, rom qvis Zveli warwerebi mowmobs imis Sesaxeb, rom biblia simarTles ambobs! saqme imaSia, rom istorikosebi eWvqveS ayenebdnen imas, rom moses dros, romelic bibliis pirveli xuTi wignis avtoria, ebraelebs gaaCndaT damwerloba. XIX saukunemde ar arsebobda mtkicebuleba Zvelebrauli damwerlobis sasargeblod. Tumca, eblas firfitebi da sxva arqeologiuri aRmoCenebi istoriis periodis ufro adreuli xaniT TariRdeba, vidre moses cxovreba. arqeologebma aRmoaCines mTeli biblioTekebi, romlebic mosemde saukuneebiT adre iqna Sedgenili. eblas firfitebi Seicavs istorias samyaros Seqmnis Sesaxeb, warRvnis Sesaxeb; maTSi moxseniebulia saxelebi da adgilebi, romlebic bibliis yvela mkvlevarisaTvis aris cnobili; abraami, esavi, israeli, sina da agreTve ori `codvili qalaqi~ _ sodomi da gomora. arqeologiuri aRmoCenebi, kerZod qalaq eblaSi warmoebuli, adasturebs bibliis utyuarobas. daviTi werda: `dasabami Seni sityvisa WeSmaritebaa~ (fsalmuni 118:160). biblia praqtikuli saxelmZRvaneloa Tanamedrove cxovrebisaTvis wignebi, romlebSic rCevebia mocemuli, Zalian popularulia Tanamedrove samyaroSi. magram isini Cveulebriv moZveldeba da sul male gadasaxedia an Sesacvleli. rogor aris saqme bibliasTan dakavSirebiT? am wignis dawera 2000 wlis ukan damTavrda. Tumca mis pirvandel teqstSi ar Sesula arc gaumjobeseba da arc ufro Tanamedrove monacemebi. gana SeiZleba aseTi wigni Seicavdes praqtikul saxelmZRvanelos Cveni droisTvis? zogierTebi amboben, rom ara. aravin daiwyebda imis mtkicebas, rom qimiis Tanamedrove gakveTilebze unda vixelmZRvaneloT 1924 wels gamocemuli qimiis saxelmZRvaneloTi. erTi SexedviT es sakmaod Zlieri argumentia! magaliTad, adamianma bevri ram gaigo adamianTa fsiqiuri janmrTelobisa da qcevis Sesaxeb mas Semdeg, rac biblia daiwera. maS, rogorRa SeiZleba gamogvadges Tanamedrove cxovrebaSi aseTi Zveli wigni? rogorc Cans, biblia inaxavs Tavis Seucvlel principebs. namdvilad bevri ram Seicvala dedamiwaze, magram cxovrebis ZiriTadi pirobebi uwindeburi darCa. adamianebi yovelTvis grZnobdnen siyvarulisa da sinazis moTxovnilebas. maT surdaT bednierni yofiliyvnen da maT cxovrebas azri hqonoda. maT sWirdebodaT rCeva ekonomiuri siZneleebis gadasalaxad, warmatebuli qorwinebisaTvis da TavianT SvilebSi maRali zneobrivi Tvisebebis CanergvisaTvis. biblia amomwurav rCevebs iZleva am ZiriTadi moTxovnilebebis dasakmayofileblad.
kidev bevri ramis Tqma SeiZleba bibliis utyuarobis sasargeblod: rom es winaswarmetyveluri, istoriuli, sasargeblo rCevebisa da darigebebis wignia, romelic Seicavs dRevandeli drois uwyebas mTeli kacobriobisaTvis da piradad TqvenTvis. Tu gaqvT biblia, am wuTasve gadaSaleT. SesaZloa Tqven giWirT gansazRvra, Tu romeli wigniT daiwyoT kiTxva, raTa ukeT gaigoT biblia. qvemoTmoyvanili rCevebi dagexmarebaT wmida werilis kiTxva ara marto sasargeblo, aramed saintereso saqmed aqcioT. rogor vikiTxoT biblia 1. bibliis kiTxva moiTxovs dros. mniSvneloba ara aqvs, cota Tu bevri droa Tqvens gankargulebaSi. mTavaria yovel dRe gamoyoT dro wm. werilis wasakiTxad _ diliT, dRisiT an saRamos, magram ukeTesia diliT. 2. biblia unda ikiTxoT siCumeSi. uari TqviT yvelaferze, rac xels uSlis yuradRebiT, gaazrebul kiTxvas. 3. romeli wigniT unda daviwyoT bibliis gacnoba? ukeTesia kiTxva axali aRTqmidan daviwyoT. gadaSaleT markozis an lukas saxareba da daiwyeT kiTxva Tanmimdevrulad.
|